Một du khách đến từ Nhật Bản thừa nhận, ông từng đi nhiều nơi trên đất nước Việt Nam, nhưng đến Ý Tý, Bát Xát (Lào Cai) ông vẫn ngỡ ngàng trước cảnh đẹp ruộng bậc thang mùa lúa chín tháng Chín, tháng 10 cũng như mùa làm đất gieo cấy tháng Tư, tháng Năm. Vào sâu hơn nữa, qua những đoạn rừng già rợp bóng mát lại thấy bạt ngàn những cây thân thảo mọc kín dưới tán rừng mà người dân địa phương vẫn thường gọi là cây thảo quả - loại cây có giá trị kinh tế rất lớn đối với người vùng cao.

Bất ngờ và thú vị nhất là khi đến bản của người Hà Nhì được ngắm những nếp nhà tường trình nằm san sát bên nhau, trải dài trên triền núi lãng đãng mưa bay, tạo khung cảnh thật thơ mộng và huyền ảo như bức tranh của núi. Ngày nay nhiều gia đình đã dần thay những mái nhà gianh bằng chất liệu Prôximăng, hay tôn đỏ, nhưng nét độc đáo trình tường đất vẫn hấp dẫn những tay săn ảnh khi buổi bình minh lên hoặc hoàng hôn xuống.

Theo các nhà địa lý, xã Ý Tý nằm ở độ cao từ 1.200-1.800m so với mặt nước biển, tổng diện tích gần 22.000ha, chủ yếu là rừng tự nhiên. Những đặc trưng về vị trí địa lý, địa hình, địa chất tạo cho Ý Tý phong phú về thảm thực vật, đa dạng các loại động vật quý hiếm. Theo các nhà nghiên cứu, “kho báu” Ý Tý có nhiều sinh vật cảnh đặc hữu, với hệ thực vật có 452 loài thuộc các nhóm như lấy gỗ, làm thuốc, làm cảnh, cho dầu, cho sợi và 157 loài động vật hoang dã, trong đó có nhiều loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam, như gấu ngựa, sơn dương, mèo rừng mà nơi khác không có được.

Ở đây, riêng cây thảo quả có hơn 1.000ha trồng dưới tán rừng mang lại giá trị kinh tế cho người dân vùng cao Bát Xát mỗi năm trên 50 tỷ đồng. Do vậy, người dân các xã Ý Tý, Dền Sáng, Trung Lèng Hồ… luôn nâng cao ý thức chăm sóc thảo quả gắn với bảo vệ rừng. Thêm vào đó, “kho báu” nằm ở đầu suối Lũng Pô và sông “Mẹ” (sông Hồng), luôn có ý nghĩa đặc biệt là duy trì và điều tiết nguồn nước cho hệ thống công trình thủy điện Nậm Pung, Mường Hum, Bản Xèo… đồng thời cung cấp lượng nước lớn cho các công trình thủy lợi quan trọng ở vùng hạ lưu của đồng bào Hà Nhì, Mông, Dao, Giáy thâm canh hàng nghìn hécta ngô, lúa ahi vụ, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Nhằm quản lý tốt “kho báu”, Hạt Kiểm lâm huyện Bát Xát đã tổ chức ký kết với các hộ dân trong vùng tham gia bảo vệ rừng. Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ những hộ dân tự nguyện ra khỏi vùng lõi của rừng và tham gia tu bổ bảo vệ, phát triển vốn rừng; xây dựng “Khu bảo tồn thiên nhiên Bát Xát” để bảo vệ bền vững Ý Tý nhằm thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái-khám phá rừng nguyên sinh Ý Tý.