Đông về. Sa Pa lạnh, nhưng không tê buốt. Lặng lẽ nhưng không u buồn. Tạm biệt thành đô se sắt gió mùa, tìm đến Sa Pa hòng tìm chút thanh bình và yên ả. Thị trấn nhỏ bồng bềnh trong sương hay mây không rõ, chào đón tôi bằng cái lạnh tái tê mà thanh sạch, dễ chịu.

Trên những con đường nhỏ trong thị trấn, hình ảnh dễ bắt gặp nhất là những người dân tộc: Người Dao, người Mông, người Giáy, mỗi dân tộc một trang phục đặc trưng, một nét đặc sắc của dân tộc mình. Phổ biến nhất là những người phụ nữ lưng đeo gùi chở hàng hoặc địu theo một em bé, vừa đi vừa mải mê kéo sợi, thêu tay.

Đi du lịch Sa Pa mùa này, du khách khó có thể chiêm ngưỡng ruộng bậc thang rực rỡ trong nắng. Mây và sương dày đặc phủ lên tất thảy một vẻ bàng bạc, mơ hồ.

Sa Pa mùa đông, sương mù mờ mịt suốt cả ngày. Chốc chốc trời lại đổ mưa bụi lơ phơ. Gió, mưa, sương, mây quyện vào nhau, cuốn riết lấy người và cảnh vật. Một thoáng nắng lên bất chợt lúc ngang chiều mang lại niềm thích thú lạ kì. Thị trấn nhỏ tạm rũ chiếc khăn sương, khoe mình thơ mộng trong làn nắng ửng.

Sa Pa mùa đông, một chút dịu dàng lặng lẽ, một chút bâng khuâng man mác đủ cho tâm hồn ta lắng lại. Mọi bụi bặm chốn thị thành dường tan biến. Ta lắng lòng nghe hơi thở núi rừng thấm tận vào tim. Lạnh, nhưng không tê buốt. Lặng lẽ, nhưng không u buồn. Giản dị, đơn sơ vậy thôi mà níu kéo khôn nguôi bước chân người lữ khách.

Mặc dù trời rét như cắt và sương giăng ẩm ướt, chợ Sa Pa vẫn rất sôi động. Ngoài khách du lịch Việt và khách Tây, trên đường phố, trong chợ là rất nhiều đồng bào H’Mông, Dao đỏ, Giáy… Người H’Mông trắng mặc những trang phục có hoa văn sặc sỡ. Các cô gái Dao đỏ đội khăn đỏ đính tua rua đỏ. Người H’Mông đen đội khăn đen, áo đen, quần đen ngắn đến đầu gối, chân quấn xà cạp đen. Người Sa Pó mặc váy hay quần dài, áo ngắn viền hoa văn… Họ đi bán hàng hóa và thổ cẩm, mua lại những đồ dùng cần thiết.

Nằm trong thung lũng Mường Hoa, cách thị trấn Sa Pa chưa đầy 10 km, bản Cát Cát là bức tranh sinh động về văn hóa của người H’Mông. Những ngôi nhà trong bản đều lợp ván gỗ pơ mu, với những cây cột kê trên phiến đá tròn hoặc vuông. Phòng ngoài cùng bày bán các loại thổ cẩm, đồ lưu niệm, đồ đồng và đồ trang sức bằng bạc cùng các nhạc cụ dân tộc: đàn môi, khèn lá, sáo trúc…

Không như thác Bạc khô cạn trong mùa đông, thác Cát Cát trong Thung lũng tình yêu, vẫn ào ạt đổ nước trắng xóa từ trên cao hàng chục mét, giữa mù mịt sương giăng. Dưới suối, trên những phiến đá tròn thấp thoáng bóng các cô thiếu nữ váy xanh áo đỏ đang ngồi giặt Trên bờ, trạm thủy điện nhỏ được người Pháp xây dựng từ những năm 30 của thế kỷ trước vẫn đứng sừng sững, thách thức với thời gian.

Mùa đông, khu du lịch Hàm Rồng như một nàng công chúa đang ngủ, đẹp bí ẩn và kỳ ảo. Đi trên những con đường nhỏ quanh co giữa các phiến đá đủ hình thù kỳ dị, ngắm nhìn những cây mai, cây đào trơ trụi, trầm mặc trong màn sương, du khách chợt có cảm giác như đang lạc vào một thế giới không có thực. Không phải tất cả các loài hoa đều trốn tránh mùa đông. Hoa mai thiên hương trắng như tuyết vẫn bình thản phất phơ trước gió. Hoa cúc vẫn vàng rực, bạt ngàn. Hoa bìm bìm vẫn tím ngát không gian bao la. Những giò địa lan, điệp lan, hài vũ nữ…vẫn nở, đẹp đến nao lòng… Chính tại đây, trong ngôi nhà sàn ấm áp, du khách sẽ được xem một chương trình ca múa nhạc dân tộc đặc sắc.

Nhà thờ Sa Pa chìm khuất trong sương mù. Dù đã hơn 100 tuổi (xây dựng năm 1895), nhưng những viên đá hình chữ nhật vẫn vững chãi thách thức thời gian. Trước sân, dưới những bậc tam cấp, nhiều du khách đang quây quần quanh các quán đặc sản nướng của Sa Pa: Khoai lang, khoai từ, sắn, hạt dẻ, trứng gà, trứng vịt lộn, mía… Không chỉ thưởng thức vị ngọt bùi của các món ăn vốn rất bình dân này, khách còn muốn tận hưởng hơi ấm tỏa ra từ những lò than hồng rực.

Thật kỳ diệu là ngay giữa Sa Pa lạnh buốt với những cơn gió bấc rú rít từng hồi, những lớp sương mù dày, du khách vẫn có một chỗ trú chân ấm áp và bình yên đến dường này. Ngồi quanh nồi nước dùng sôi sùng sục, du khách thong thả nhúng từng gắp rau xanh mơn mởn: bắp cải, tần ô, cải ngọt, cải xoong, cải mèo… vớt ra chén, vừa thổi vừa ăn. Nhấp tiếp một thìa thắng cố nóng hổi, ngọt lừ, cái lạnh tê buốt bỗng biến đâu mất…